De waarde van opvoeden

SAVATER, F., De waarde van opvoeden. Filosofie van onderwijs en ouderschap. Utrecht, Bijleveld, 2001, 207 pp. – ISBN 90 6131 668 5

In dit boek breekt de Spaanse filosoof Savater een lans voor opvoeding en onderwijs. Hij betoogt dat "opvoeden alles te maken heeft met onderwijs en omgekeerd, dat beide waardevol en respectabel zijn en dat het in beide gevallen gaat om een moedige prestatie in de frontlinie van de menselijke waardigheid."

Onderwijs en opvoeding staan centraal in de menselijkheid en de ontwikkeling tot menselijkheid. Mensen worden geboren om mens te worden en we worden pas menselijk wanneer anderen ons opzettelijk met hun menselijkheid aansteken. Dit gebeurt bij uitstek in opvoeding en onderwijs. Vrijwel alles in de menselijke samenleving heeft een "pedagogisch oogmerk".

Vanuit deze stelling bespreekt Savater een aantal problemen en vragen met betrekking tot het onderwijs. Hij gaat o.a. in op de (socialiserende) rol van het gezin, discipline in onderwijs en opvoeding, de plaats van ethiek en godsdienst in het onderwijs.

Hij houdt een pleidooi voor het belang van goede scholen, van goed betaalde leerkrachten en voor het zorgzame gezin. Leerkrachten (en opvoeders) zijn volgens hem de meest noodzakelijke, de meest beschavende en meest menselijke steunpilaren van een echt democratische wereld. Dit is natuurlijk zeer leuk om te lezen, maar dit is alleen zo als zij ook goed onderwijzen en opvoeden. In dit boek gaat het ook over wat hij als "goed" beschouwt. Hij relateert deze visie aan een aantal maatschappelijke relevante thema's, bv. drugs en geweld.

Savater biedt een filosofische ruggesteun voor elke leerkracht en ouder. Het is een zeer vlot leesbaar boek, met een goed doordacht ideeëngoed. De auteur poogt ook niet moraliserend of belerend te zijn. Toch benadrukt hij dat zelf wat teveel naar mijn smaak. Niettemin geeft dit boek aanleiding tot heel wat kritische beschouwingen over de wijze waarop je zelf met opvoeding en onderwijs bezig bent, doordenkertjes dus.
In tegenstelling tot wat de Nederlandstalige titel suggereert heeft Savater het voornamelijk over opvoeden in het onderwijs.

© Minervaria