FISK, R., De grote beschavingsoorlog. De verovering van het Midden-Oosten. (Vert. The Great War for Civilisation) A'dam, Ambo/Anthos, 2006 (3e dr.), 1437 pp. – ISBN 90 8549 001 4Alle oorlogen worden uitgevochten in naam van de beschaving. Ze hebben grootse doelen: tegen de internationale terreur, tegen het Kwaad, om het land te zuiveren van terrorisme, voor een nieuwe wereldorde. Maar wie in de oorlog zit merkt bedroevend weinig van beschaving. Oorlog is een diep vat vol ellende. Oorlog gaat niet in de eerste plaats over winnen en verliezen, maar over lijden en dood. Oorlog is, aldus Robert Fisk, het ultieme falen van de menselijke geest. Oorlog is de arrogantie van de macht.
Dit is de hoofdteneur van het imposante werk van Robert Fisk. Als Midden-Oostencorrespondent voor de Britse krant The Independent is hij gedurende meer dan 30 jaar getuige geweest van de talrijke gruwelijke oorlogen in de recente geschiedenis van het Midden-Oosten.
In De grote beschavingsoorlog kijkt hij terug op deze woelige periode, en probeert hij een samenhang te vinden in al de gebeurtenissen en herinneringen uit de tijd waarin hij het te druk had met in leven te blijven. Volgens Fisk vloeit de tragische recente geschiedenis van het Midden-Oosten voort uit de verdragen die tussen de toenmalige machthebbers werden gesloten na de Eerste Wereldoorlog, die de Grote Beschavingsoorlog werd genoemd. Hun ambities hebben geleid tot het trekken van kunstmatige grenzen en staten, waardoor hele volkeren werden uiteen getrokken en kapot gemaakt. Dit leidde weer tot de talrijke conflicten en oorlogen van de afgelopen en huidige eeuw in dat gebied. De hele moderne geschiedenis van het Midden-Oosten berust op een opeenstapeling van historisch onrecht en historische vergissingen van de laatste eeuw. En als men dit inziet, dan krijgt men een verklaring voor het feit dat zoveel Arabieren het Westen zijn gaan haten.
Het boek van Robert Fisk is een levendig, dramatisch, ontnuchterend, persoonlijk en vaak ontroerend verslag van een correspondent in een gebied dat al decennialang door oorlog wordt geteisterd. Hij heeft deze gebeurtenissen van zeer dichtbij meegemaakt, van de Russische bezetting in Afghanistan tot en met de Amerikaanse bezetting van Irak. Hij verschaft geen strikt historische analyse van de gebeurtenissen, maar legt heel veel feiten en verbanden bloot die ons door de westerse pers nooit werden verschaft. Hij was getuige van het vele onrecht en de verschrikkelijke ellende van miljoenen mensen in het Midden-Oosten die onschuldig lijden onder list, bedrog, verraad en hypocrisie van de machthebbers van verschillende pluimage.
Fisk steekt zijn verontwaardiging over deze gruwelijkheden, gewelddadigheden en onrechtvaardigheden niet onder stoelen of banken. Zijn boek is een aanklacht tegen en afrekening met leugenachtige journalistiek die de taal van de machthebbers kritiekloos overneemt. Het is het schokkende relaas van een moedige en integere journalist die altijd op zoek was naar de waarheid en die tot op de bodem wilde uitspitten. Want als wij dat niet doen, zo zegt hij zelf, "dan dragen wij bij aan precies die vooroordelen die er juist voor zorgen dat er oorlogen ontstaan." (p. 370)
Het lezen van dit boek heeft behoorlijk wat tijd gevraagd. Het is een dikke turf, bovendien in kleine druk gezet. Het verhaal is weliswaar vlot en meeslepend geschreven, maar het is vaak moeilijk om in dit uitgebreid relaas met de vele details door de bomen het bos nog te zien.
Bij het lezen over zoveel ellende overviel mij bovendien geregeld een zeer droevig gevoel van machteloosheid. Maar het was de moeite meer dan waard, omwille van de herkenning, het medeleven en de nieuwe inzichten.
© Minervaria
Geen opmerkingen:
Een reactie posten