De zoektocht naar het paradijs

RUSHBY, K., De zoektocht naar het paradijs. Drieduizend jaar zoeken naar de perfecte wereld. (Vert. Paradise. A History of the Idea that Rules the World) A’dam, Atheneum – Polak & Van Gennep, 2007, 271 pp. – ISBN 90 253 4691 1

Wat hebben kruisvaarten, ontdekkingsreizen, plantenverzamelingen, dieetgoeroes, luxueuze winkelcentra en nationale parken gemeen? Ze hebben de realisatie van het paradijs voor ogen, een idyllische plaats waar volmaakte mensen leven in volmaakte omstandigheden.

Lang voordat rond 900 v.C. het boek Genesis werd geschreven, bestonden er al paradijsmythes. Het paradijs werd al snel het voorrecht van de monotheïstische religies, als belofte in het hiernamaals voor diegenen die een deugdzaam leven op aarde hadden geleid. Maar vanaf de moderne tijd ging men steeds meer geloven dat het paradijs ook op aarde bereikbaar is. Het opdoen van wetenschappelijke kennis werd door deze mythe aangestuurd en de wetenschap heeft ze verder vorm gegeven.

Kevin Rushby, journalist, vertelt hoe door de eeuwen heen in het Westen vorm is gegeven aan het paradijs. Zijn verhaal begint bij Pythagoras, en eindigt bij het moderne consumentisme. Een hachelijke onderneming, gezien het gaat over een tijdspanne van bijna 30 eeuwen. Hij heeft dus noodgedwongen moeten selecteren.

Rushby laat een bonte stoet excentrieke en bevlogen figuren, die het pad naar gelukzaligheid en menselijke volmaaktheid hebben betreden en aanbevolen, de revue passeren. Hij maakte daarbij een selectie van persoonlijkheden die hem op een of andere manier aanspraken. Niet zozeer de grote filosofen komen daarbij als belangrijkste protagonisten aan de orde, maar wel de zoekers op de achtergrond. De lezer krijgt daarmee een glimp van de minder bekende, maar toch boeiende, petite histoire van de queeste naar het paradijs.

De zoektocht naar het paradijs is een makkelijk leesbaar boek, dat echter meer diepgang had kunnen hebben. Rushby heeft zich, blijkens de uitgebreide notenlijst, degelijk gedocumenteerd. Hij heeft een loffelijke poging gedaan om een geschiedenis met veel vertakkingen inzichtelijk voor te stellen. Het is jammer dat hij zich, zeker vanaf de moderne tijden, beperkt tot minder algemeen bekende figuren vooral in Groot-Britannië.
Een onderhoudend boek dus maar geen hoogvlieger.

© Minervaria