Evolutionair denken

BUSKES, C., Evolutionair denken. De invloed van Darwin op ons wereldbeeld. A'dam, Uitg. Nieuwezijds, 2006 (2^e dr.), 476 pp. – ISBN 90 5712 180 7

De evolutietheorie ligt de laatste jaren weer onder vuur. Creationisme en Intelligent Design blijken steeds meer mensen aan te spreken als verklaring voor de ontwikkeling van het leven op aarde, en derhalve voor hun eigen bestaan. Dat deze kwestie hoogoplopende disputen veroorzaakt, heeft te maken met de ingrijpende invloed van de evolutietheorie op filosofie en levensbeschouwing. Volgens de evolutietheorie is het leven immers niet voortgekomen uit het 'hogere' maar uit het 'lagere'. Een bovennatuurlijke verklaring voor het leven is overbodig geworden, en dat is voor veel mensen moeilijk verteerbaar.

Veel van de kritiek op de evolutietheorie spruit echter voort uit een verkeerd begrip ervan. Buskes wil met zijn boek een wegwijzer en handleiding bieden voor wie nader kennis wil maken met de evolutietheorie en haar mogelijke implicaties voor de meest verscheidene gebieden van wetenschap, politiek en maatschappelijk handelen.

Hierin is hij naar mijn mening met glans geslaagd. Evolutionair denken is een breed toegankelijk overzichtswerk. De lezer krijgt eerst een zeer inzichtelijke inleiding in de evolutietheorie zelf, waarin de centrale begrippen zeer duidelijk worden verhelderd. In de daaropvolgende hoofdstukken overloopt Buskes systematisch hoe de evolutietheorie de meest uiteenlopende levensgebieden beïnvloedt: van taal over cultuur, religie en moraal tot geneeskunde.

Ook de negatieve uitwassen van het evolutionair denken komen aan de orde: het sociaal-darwinisme en de eugenetica. Buskes toont hier duidelijk aan dat en hoe deze stromingen berusten op een verkeerde interpretatie van de basisbegrippen van de evolutietheorie.

Hij eindigt – hoe kan het anders? – met het ecologische vraagstuk. Waar evolutie verloopt in de richting van een toenemende diversiteit van soorten, vormt de ecologische kortzichtigheid van de mens zelf een gevaar voor de evolutie, zegt Buskes.

Voor wie zich verder wil verdiepen in de materie heeft de auteur bij elk hoofdstuk een zestal aanbevolen bronnen aangegeven. Er is een ook uitgebreide literatuurlijst en dito register.
Voor wie meer wil weten over de evolutietheorie, en of de eigen kennis wil opfrissen is dit vlot leesbare boek een aanrader!

© Minervaria