Kansarmoede en opvoeding

VANHEE, L., LAPORTE, K. & J. CORVELEYN, Kansarmoede en opvoeding: wat de ouders erover denken. Mogelijkheden en moeilijkheden in het opvoedingsproces bij kansarme gezinnen. Leuven/Apeldoorn, Garant, 2001, 383 pp. – ISBN 90 441 1222 8

In dit onderzoeksverslag wordt gepeild naar het opvoedingsgebeuren in gezinnen die in situaties van sociale achterstelling en uitsluiting (moeten) leven, en dit meestal sinds verschillende generaties. De informatie is verzameld door in de eerste plaats de direct betrokkenen zelf aan het woord te laten, de ouders. Men heeft gekozen voor een insider-perspectief, het is dus een participatief onderzoek geworden. Behalve de ouders komen ook hulpverleners aan het woord.

Doelstelling van het onderzoek was, meer zicht te krijgen op het proces dat de balans tussen draagkracht en draaglast uit evenwicht brengt. Daarnaast wilde men ook zicht krijgen op de positieve krachten en protectieve factoren die dit proces kunnen ombuigen.

Het is een zeer boeiend en veelzijdig verslag geworden. De onderzoekers beperken zich niet tot de conclusies van hun onderzoek, maar geven werkelijk een grondige analyse van de verschillende factoren die het leven van kansarme mensen moeilijk maken, en de factoren die hen kunnen ondersteunen. Hun bevindingen worden rijkelijk gesteund door de soms ontroerende getuigenissen van de participanten en begeleiders.

Vooral het laatste opzet heeft mij aangesproken: de nadruk op de positieve intenties en de inspanningen die ouders leveren in hun eigen opvoedingsproject. Dit is iets wat vaak te weinig wordt gezien, en begeleiders geven ook toe dat dit niet altijd makkelijk is. Maar het is noodzakelijk om mensen hun waardigheid als mens en ouder (terug) te geven, en dit is de basis voor een min of meer succesvolle opvoeding van hun kinderen.

Het verslag eindigt met duidelijke vraagstellingen en aanbevelingen voor het beleid. Zelden heeft een onderzoeksverslag mij in die mate kunnen boeien. Zeker aan te raden, niet alleen voor wie met kansarme mensen werkt, maar voor iedereen die professioneel met mensen omgaat!

© Minervaria