Had u ooit over het Eemien gehoord? Ik in ieder geval niet. Het is de warme periode tussen de twee laatste grote ijstijden, zo’n 120.000 jaar geleden. Toen stond de zeespiegel wereldwijd ongeveer zes meter hoger dan nu. Maar 18.000 jaar geleden, in het koudste gedeelte van de laatste ijstijd, stond de zeespiegel juist heel laag. Op sommige plaatsen kwam de zee tot wel 120 meter lager dan nu het geval is.
Wat is de
oorzaak van die wereldwijde zeespiegelveranderingen en hoe weten wij dat? Wat
gebeurt er precies als de zeespiegel stijgt of daalt? Hoe kan het dat, terwijl wereldwijd de zeespiegel stijgt, het land op bepaalde plaatsen ook stijgt? Hoe snel is alles gegaan? Hoe reageerden de mensen al die jaren op die veranderingen? En wat kunnen we
daaruit leren voor de toekomst?
Het
antwoord op deze vragen is veel ingewikkelder dan vaak wordt voorgesteld. Het
niveau van de zeespiegel hangt af van de opbouw of het smelten van de
ijskappen. Dit is het gevolg van de natuurlijke klimaatcycli op aarde. Maar
grondig geologisch onderzoek van aardlagen en afzettingen toont aan dat daarbij
zeer uiteenlopende geologische processen in elkaar haken en elkaar beïnvloeden.
U gaat op
reis door de woelige geschiedenis van de zeespiegel in de voorbije 120.000
jaar. En dat is verre van een luilekkervakantie, want u moet zich vertrouwd
maken met een hele reeks geologische termen zoals het abrasieplat, het mariene terras en het tongbekken. U reist kriskras de hele wereld rond, van
Nederland naar de koraalkusten van Aruba, over Groenland naar Jersey en vandaar
weer naar Zuid-Afrika en Nieuw-Guinea aan de andere kant van de wereld.
De invloed
van de uitlaat van broeikasgassen op de zeespiegelstijging is tot nu toe
onzichtbaar, aldus Kroonenberg. De zeespiegel stijgt inderdaad wereldwijd, want
we zijn nog steeds uit de vorige ijstijd omhoog aan het krabbelen. Maar de
analyses tot nu toe laten geen versnelling van de zeespiegelstijging zien. Het
is trouwens aannemelijk dat de aarde als gevolg van astronomische factoren op termijn weer op een ijstijd afstevent.
Er is
volgens Samuel Kroonenberg vooralsnog geen reden tot paniekreacties. In de
voorbije periode van afwisselende ijstijden en warmere interglacialen heeft Homo sapiens de aarde gekoloniseerd.
Opgravingen geven een idee hoe mensen vroeger omsprongen met veranderingen in
de zeespiegel en zich aanpasten aan de nieuwe omstandigheden. Er is geen reden om aan te nemen dat ze dit nu niet meer kunnen.
Als het
echt nodig wordt is er nog het ‘woonbootprincipe’. Het laatste vind ik wel erg
kort door de bocht. Het is juist dat Kroonenberg de opwarming van het klimaat
niet minimaliseert. Maar al is een rampzalige situatie wellicht nog niet voor
morgen, het voorstel om met zijn allen dan maar op woonboten te gaan wonen
lijkt mij toch te simplistisch.
Niettemin
is dit boek interessant omdat het licht werpt op het grotere plaatje. En
alhoewel Kroonenberg zeer onderhoudend schrijft, moet u er echt wel de aandacht
bij houden om te kunnen volgen. Gelukkig wordt het betoog overvloedig verlucht
met illustraties, schetsen en grafieken.
© Minervaria
Over de stijging van de zeespiegel is het laatste woord nog niet gezegd:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten